Productie

De ontwikkeling van nieuwe technologieën staat niet stil. Wie weet zitten er wel technologieën bij die de traditionele productiemethoden kunnen vervangen of aanvullen, en die zo je impact helpen reduceren.

Het kan immers zijn dat een bepaalde technologie veel minder energie, water of chemicaliën nodig heeft, of andere schadelijke stappen overbodig maakt (zoals bijvoorbeeld transport). Of misschien kan je met nieuwe technologieën wel lokaal produceren of in kleinere oplages werken. Soms kan je zelfs perfect ‘on demand’ werken, wat helemaal goed is om overschotten te vermijden.

Een greep uit de bestaande technieken:

• Digitaal printen/ finishing 
  Terwijl conventionele printtechnieken grote hoeveelheden chemicaliën en kleurstoffen nodig hebben, is dat bij digitaal printen niet het geval. Ook heb je bij de traditionele industriële rotatietechniek al gauw enkele testmeters nodig om alles helemaal goed te krijgen voor je kan beginnen. Zo’n imperfecte pre-printings kunnen makkelijk oplopen tot twintig meter. Wat betekent het dan concreet om over te schakelen op digitaal printen? Enkele cijfers:
  • energieverbruik: - 60%
  • waterverbruik: - 80%
  • inktverbruik: - 90%
  • kleurverbruik: - 90%
     
• Lasercutting
  De term zegt het zelf al: bij deze techniek wordt een laser (i.p.v. een mes) gebruikt om een oppervlak te snijden. Dit resulteert in een mooiere, nauwkeurigere insnijding en een beter afwerkingskwaliteit in het algemeen.
   
• Digitale 3D-samples
  Ontwerpers, patroontekenaars en producenten kunnen gebruik maken van virtuele 3D-prototyping om het aantal fysieke samples te beperken. Dit heeft voordelen op het gebied van kostprijs en snelheid (je kan ‘on the spot’ keuzes maken en veranderingen aanbrengen) én het helpt tegen verspilling. Onder andere Hugo Boss en Tommy Hilfiger maken al gebruik van 3D-sampling.
   
• Artificial intelligence (AI)
  Steeds meer bedrijven gebruiken AI om de ‘customer experience’ te verhogen. Ze analyseren de enorme hoeveelheden data van sociale media, e-commerce en smartphone feeds, om te kunnen anticiperen op aankoopbeslissingen. Eén van de voordelen hiervan is dat het overproductie kan tegengaan. Ook ‘smart mirror’ of de ‘virtual dressing ‘room’ zijn interessante nieuwe technologieën met het potentieel om de footprint van fashion te helpen verlagen.
   
• Blockchain
  Een sleutelaspect in duurzaamheid is transparantie, en blockchain is een nieuwe technologie die voor meer transparantie in de keten kan zorgen - van de gebruikte stoffen tot het eindproduct. Het Belgische quiFACTum heeft als missie om via blockchain de transparantie in kledingketens te bevorderen.

Blijf je graag op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van technologie? Word dan lid van de Facebook-groep ‘FashionTech works’. Naast een netwerk met gelijkgestemde zielen, vind je er Belgische en internationale cases terug die actief zijn in dit domein.

Tot slot werd het Close The Loop-framework als basis gehanteerd in het boek ‘Technology-Driven Sustainability: Innovation in the Fashion Supply Chain’. Je kan via deze link een deel lezen uit het hoofdstuk ‘Opening New Opportunities to Close the Loop: How Technology Influences the Circular Economy’ door Nina Bürklin en Jasmien Wynants.

Wat is het meest duurzaam? Een fabriek in Azië waar de werknemers met de fiets naar het werk gaan en waar de machines door zonne-energie worden aangedreven? Of een Europese fabriek die airco nodig heeft om de temperatuur op peil te houden en waar geen hernieuwbare energiebron aan te pas komt?

Door een aantal vragen te stellen, wordt het al snel duidelijk dat niets zwart-wit is in het hele duurzaamheidsvraagstuk. Een producent in Europa is niet per definitie ‘beter’ dan eentje in Azië, bijvoorbeeld. ‘Lokale productie’ doelt dan ook enkel voor Europeanen op ‘hier, in Europa’. Het gaat erom zo veel mogelijk korte ketens in te richten. Voor een ontwerper uit India zal het dan ook om een fabrikant in/nabij India gaan.

Productie en consumptie dichter bij elkaar brengen heeft tal van voordelen:

• op logistiek vlak (kortere afstanden)
• op het vlak van communicatie (efficiëntie en minder misverstanden)
• voor het sluiten van kringlopen (het inzetten van ingeleverde/gebruikte kleding zal bijvoorbeeld makkelijker zijn als die in hetzelfde land opnieuw in productie gebruikt kan worden)

Vergeet daarnaast niet dat lokale productie een rechtstreeks en voelbaar resultaat heeft: wie consumeert, betaalt voor de impact van zijn of haar consumptiegedrag.

DE VOORDELEN VAN LOKALE VERSUS OFFSHORE-PRODUCTIE 

Vandaag wordt kleding vaak ver weg (in India, China, ...) geproduceerd. Niet omdat dit per definitie betere producten oplevert, maar wel omdat de kost voor arbeid er veel lager ligt. Bovendien is de (milieu)wetgeving er vaak lakser of zelfs onbestaande.

De keerzijde van de medaille (die vaak aan de aandacht ontsnapt): het hele systeem steunt op een toevoer van fossiele brandstoffen voor de logistiek. Er zou flink wat olie bespaard kunnen worden door lokaal te produceren, aangezien dit de vervoersafstanden danig inkort.

Verder zou lokale productie ons beter bestand maken tegen een mogelijke onderbreking in de globale distributieketen (door oorlog, economische sancties, politieke strubbelingen, een pandemie, ecologisch of ander onheil.)
Naast milieu-overwegingen, speelt er een economische factor mee: lokale productie creëert namelijk jobs. Daarnaast zouden we de ogen minder makkelijk kunnen sluiten voor slechte sociale en ecologische omstandigheden binnen het productieproces.

PRIJSKAARTJE

Het logische nadeel is dat producten die hier gemaakt worden vaak een stuk duurder zijn. Het minimumloon voor arbeid hier ligt immers vijftig keer zo hoog dan in pakweg Bangladesh.

Op dit moment kan lokale (massa)productie op economisch vlak dus onmogelijk concurreren met het globale productiesysteem, dat altijd goedkoper kan leveren, ondanks de grote afstand.

Voor kleinere collecties kunnen de voordelen van lokale productie wél opwegen tegen de risico’s en kosten van wereldwijd transport en moeilijke communicatie.

EEN AANTAL INITIATIEVEN TER INSPIRATIE 

• Een mooi voorbeeld van een ‘community supported’-productieproject is Fibershed. Initiatiefneemster Rebecca Burgess richtte deze textielcommunity in 2010 op, omdat ze zichzelf had voorgenomen om een jaar lang alleen maar kleding te dragen die binnen een straal van 240 kilometer geproduceerd werd.
• Makers Row matcht dan weer lokale producenten met designers.

Zerowaste-productie, waar zerowaste-design een onderdeel van is, is een holistische aanpak die gericht is op het vermijden van textielafval tijdens het productieproces.

Afval in de productiefase betekent immers twee dingen:

• verspilling van grondstoffen, water, energie en een overbodig gebruik van chemicaliën
• verlies aan efficiëntie: tot 20% verliesmarge is niet niks.

Om deze nadelen te omzeilen, kan je natuurlijk aan de slag gaan met de cut-offs (resten), maar uiteraard is het nog beter om overschotten te vermijden.

ZO VEEL ZERO’S

ZEROWASTE-PATROONSNIJDEN 

Op het moment dat een patroon gesneden wordt, verdwijnt vaak alles wat extra stof is in de vuilbak. Gemiddeld 10 tot 20% van de stof eindigt zo op de vloer. Dit scenario kan je vermijden door te werken met een zerowaste-ontwerp dat zich vertaalt in een zerowaste-patroon. Holly McQuillan biedt heel wat inspiratie op dit vlak. Daarnaast lees je op haar platform meer over zerowaste-design.

ZEROWASTE-PROTOTYPING 

Ontwerpers, patroontekenaars en producenten kunnen virtuele 3D-prototyping gebruiken om hun collectie te tonen, in plaats van te werken met de gebruikelijke fysieke samples. Dit heeft zijn voordelen op het vlak van snelheid (je kan ‘on the spot’ keuzes maken en veranderingen aanbrengen) en efficiëntie (100% in plaats van 20% go-to-market), én  het leidt tot minder verspilling.

ZEROWASTE-BREIEN EN -WEVEN 

Bij breien en weven komt minder afval vrij, omdat er geen patronen gesneden moeten worden. Het meest gekende voorbeelden van deze zerowastetechniek zijn ongetwijfeld de PRIMEKNIT-sneakers van Adidas en de FlyKnit van Nike. De schoenen bestaan niet uit stukjes stof die uitgesneden en aan elkaar gezet worden, maar worden geweven uit één stuk. Less waste? Check!

De techniek wordt ook al eens gebruikt om volledige kledingstukken te maken. Vaak gaat aan het brei- of weefproces een digitaal ontwerp vooraf. Het ontwerp wordt dan uitgetekend op een computer die aangesloten is op een weefgetouw of naaimachine.

(BIJNA) ZERO...

Een producent of fabrikant kan het proces zo inrichten dat hij afval op een efficiënte manier verzamelt. Hij creëert zo niet alleen een nette werkruimte, maar ook heel wat mogelijkheden restmateriaal te upcyclen.

Een kleine producent zou bijvoorbeeld al heel wat bereiken door enkele eenvoudige ingrepen:

• gebruik afvalemmers om het afval in te verzamelen
• verplaats restjes onmiddellijk van de naaimachines naar de emmers
• hou het afval zo goed mogelijk gescheiden (mix niet!)

Nog niet genoeg? Lees hier meer over upcycling en het gebruik van left-overs.

Kledingstukken worden vaak niet of maar een keer gedragen voordat ze op de afvalberg belanden. Dit wil zeggen dat alle grondstoffen, het water, de energie en de chemicaliën die gebruikt werden tijdens de productie heel kort nadien al verloren gaan. What a waste. Ondertussen weten we dat één van de basisprincipes van circulaire mode afval vermijden is. Daarom is inzetten op een lange levensduur de boodschap.

Stof tot nadenken:

Het productievolume van kleding is verdubbeld de afgelopen vijftien jaar. De gemiddelde levensduur van een kledingstuk bedraagt ongeveer drie jaar. Voor fast fashion is dit korter. Sommige kleding wordt weggegooid na één draagbeurt of zelfs compleet ongedragen. (Bron: Awearness Fashion)

Een consument dankt een kledingstuk af wanneer het niet meer voldoet. Dit kan betekenen dat het stuk kapot is of niet meer de juiste pasvorm heeft, maar ook dat de eigenaar er gewoon geen zin meer in heeft – hij of zij is het beu. De eerste reden hangt samen met de kwaliteit van het kledingstuk, de tweede heeft te maken met emotionele hechting.

VERBONDEN DOOR KWALITEIT

(Bron: Anuschka Rees)

Onder kwaliteit verstaan we verschillende dingen. Gaan de kleren lang mee? Toch het liefst langer dan één seizoen. Moeten we bang zijn dat de naden scheuren of de knopen eraf vallen bij de minste beweging? Een kledingstuk moet toch de vorm houden zoals die was bij aankoop – het mag niet krimpen of uitrekken. Het moet mooi blijven aanpassen en mag de bewegingsvrijheid niet beknotten.
Beter geen stof die pluist of waarvan de kleur vervaagt na een paar wasbeurten. Een kledingstuk moet aangenaam aanvoelen. Daarnaast mag een item er gewoon kwalitatief wel goed uitzien, toch?

In de Leidraad rond Kledingontwerp voor Lange Levensduur van Close The Loop, krijg je concrete aanbevelingen om de levensduur van nieuwe collecties te verlengen. Per kledingtype vind je zowel minimumwaarden, streefwaarden als technische richtlijnen om veel voorkomende defecten of slijtage te vermijden.

Op de website van Anuschka Rees staat ook een handige online gids: ‘How to assess the quality of garments: A Beginner’s Guide’. Die geeft aan hoe je de kwaliteit van een kledingstuk goed inschat. In deze tool vind je een aantal tips, maar ook de cheat sheet is erg handig!

Het is belangrijk om eerst te kijken naar de eigenschappen van de stof: wat zijn de sterktes en zwaktes – en is ze wel geschikt voor het doel dat de ontwerper voor ogen heeft? Verder kijk je het best naar de naden, de pasvorm en details zoals knopen, ritsen, zakken en labels.

VERBONDEN DOOR EMOTIE

Kleding zou zo ontworpen moeten zijn dat ze er goed uitziet en (zo lang mogelijk) comfortabel zit. En hoewel deze eigenlijke, meetbare kwaliteit van een kledingstuk van cruciaal belang is, is er vaak een veel minder tastbaar element in het spel wanneer consumenten beslissen om een kledingstuk al dan niet weg te gooien. Vaak laten we ons leiden door emotie en hoe gehecht we aan iets zijn. Als ontwerper kan je hierop inspelen. Denk aan de ervaring die je creëert voor de consument. In de strategieën ‘Ontwerp om overconsumptie tegen te gaan’ en ‘Ontwerp voor een lange levensduur’ komen aspecten zoals long-lasting essentials, made-to-measure en het toevoegen van beleving aan bod.